“Delta” ştammı Azərbaycanda: Təhlükələr və Müdafiə Yolları
Azərbaycanın səhiyyə qurumları tərəfindən bildirilib ki, COVID-19-un daha yoluxucu “Delta” ştammı ölkəmizdə 31 nəfərdə aşkarlanıb. Bu xəbərin ardından əhali arasında bir sıra suallar ortaya çıxıb: “Delta” nə qədər təhlükəlidir? Qapanmalar olacaqmı? Bu ştamm ölkəmizə hansı ölkədən yayıla bilər?
Azərbaycan Tibb Universitetinin Yoluxucu xəstəliklər kafedrasının assistenti, həkim-infeksionist Nilufər Məmmədova mövzu ilə bağlı açıqlama verib. Onun sözlərinə görə, “Delta” ştammını narahat edən əsas xüsusiyyət yoluxduruculuq qabiliyyətinin çox yüksək olmasıdır.
“Delta” ştammının simptomları:
“Delta” ştammı digər COVID-19 variantlarına bənzər simptomlar göstərsə də, fərqli əlamətlərə daha çox rast gəlinir:
• Burun axıntısı
• Baş ağrısı
• Boğaz ağrısı
Bu simptomlar xəstəliyi qrip və ya adi soyuqdəymə ilə qarışdırmağa səbəb ola bilər.
Təhlükələr və qapanma ehtimalları:
Nilufər Məmmədova bildirir ki, “Delta” ştammının sürətli yayılması xəstəxanalara yerləşdirilmə ehtiyacını artıra bilər. Əgər bu hallar çoxalarsa, qapanmalarla bağlı qərarlar qəbul edilə bilər. Lakin hazırda Azərbaycanda tətbiq olunan vaksinlərin bu ştamma qarşı qoruyuculuğu olduğu üçün qapanma ehtimalı birbaşa epidemioloji vəziyyətdən asılıdır.
Ştammın hansı ölkədən yayıldığını bilmək mümkündürmü?
İnfeksionistin fikrincə, “Delta” ştammının konkret olaraq hansı ölkədən yayıldığını dəqiq söyləmək çətindir. Çünki Azərbaycanın hava yolları ilə bir çox ölkə ilə gediş-gəliş mövcuddur. Əsas məqam isə bu şəxslərin vaxtında aşkarlanaraq izolyasiya edilməsidir.
Əsas qorunma yolları:
Səhiyyə Nazirliyi və digər qurumların birgə bəyanatında vurğulanır ki, yeni və sürətlə yayılan variantlardan qorunmağın ən təsirli yolu vaksinasiyadır. Bununla yanaşı, aşağıdakı qaydalara riayət edilməsi tövsiyə olunur:
• Fiziki məsafənin saxlanılması
• Maskalardan istifadə
• Əllərin gigiyenasına diqqət yetirilməsi
Vaksinasiya və immunitet sertifikatı ilə bağlı vacib məlumatlar:
• İmmunitet sertifikatı: COVID-19 xəstəliyini keçirmiş şəxslər 6 ay müddətində bu sertifikata sahib ola bilərlər. Müddət bitdikdən sonra 1 doza vaksin qəbul edən şəxslərin sertifikatı müddətsiz olaraq uzadılır.
• Peyvənd sertifikatı: Müddətsizdir.
Elmi tədqiqatlar xəstəlikdən sonra yaranan immunitetin müddətini araşdırmağa davam edir. Gələcəkdə bu sahədə yeni qərarlar qəbul edilə bilər.
Nəticə:
“Delta” ştammının yüksək yoluxuculuğu ciddi narahatlıq doğursa da, vaxtında vaksinasiya olunmaq və gigiyena qaydalarına riayət etmək həm fərdləri, həm də ümumi cəmiyyəti bu təhlükədən qorumaq üçün ən təsirli tədbirlərdir.
Qurumlar “İmmunitet sertifikatı”nı “Peyvənd sertifikatı” ilə əvəz edə bilərəm?" sualına da cavab verib: “Azərbaycanda tətbiq olunan hər hansı vaksinin 2 dozasını qəbul etməklə, ”Peyvənd sertifikatı" əldə etmək olar. https://randevu.its.gov.az/ saytına daxil olaraq, “COVİD-19 vaksin randevu” elektron xidmətindən istifadə etməklə koronavirus xəstəliyi əleyhinə vaksinasiya üçün onlayn qaydada növbə götürülməlidir.
2-ci dozadan 6 ay sonra peyvənd olunmuş şəxs ölkəmizdə istifadəsinə icazə verilmiş istənilən vaksinin 2 dozasını vurdura bilər. “Peyvənd sertifikatı”nda son qəbul edilmiş 2 doza haqqında məlumat əks olunacaq.
O ki qaldı peyvənd vurdurmuş şəxsin vaksinin 3-cü dozasına ehtiyacın olub-olmamasına, ilk olaraq qeyd edək ki, bu buster (qüvvətləndirici) doza deməkdir. 2-ci dozadan 6 ay keçdikdən sonra yüksək risk qrupuna daxil olanlara (tibb işçiləri, yaşı 60-dan yuxarı olan şəxslər, autoimmun xəstəlikləri olan şəxslər) 3-cü doza (buster) vaksin vurulması məqsədəuyğun hesab olunur. Tədqiqatlara görə qüvvətləndirici doza kimi istənilən vaksin növü istifadə oluna bilər. Əvvəl qəbul edilən 2 dozadan asılı olmayaraq, ya eyni növ, ya da digər bir vaksin 3-cü (buster) doza kimi qəbul oluna bilər.
Eyni zamanda peyvəndə əks göstərişi olan şəxslərin xüsusi komissiyanın rəyi əsasında qeydiyyat sisteminə daxil edilməsi və onlara QR kodu olan sənədin verilməsi məsələsinə baxılır. Yaxın günlərdə bununla bağlı ictimaiyyətə məlumat veriləcək. Onu da qeyd edək ki, hazırda beynəlxalq səhiyyə qurumları COVİD-19 peyvənd və immunitet sertifikatlarının ölkələr arasında tanınması mexanizminin üzərində işləyir".
Qeyd edək ki, hazırda Azərbaycanda 4 istehsalçının vaksini tətbiq olunur: SINOVAC (Çin), AstraZeneca/Vaxzevria (İngiltərə), Biontech/Pfizer (Almaniya/ABŞ), Sputnik V (Rusiya).
