Şigellyoz

ŞİGELLYOZ

Şigellyoz shigella bakteriyalarının törətdiyi bağırsaq xəstəliyidir.Əsas əlaməti ishaldır.İnfeksiya nəcisdəki bakteriyalarla birbaşa təmas yolu ilə keçir.Məsələn, körpə uşaq baxıcıları uşaq bezlərini dəyişdirdikdən sonra əllərini yaxşı yumadıqda və ya yeni yeriməyə başlayan uşaqlarda tualetdən istifadə qaydalarını öyrəndikdə yoluxma halları baş verir.Şigellalar həm də xarab olmuş qidalarla qidalandıqda, çirkli su mənbələrində üzdükdə və həmin sudan içmək üçün istifadə edildiyi zamanda keçə bilir.Xəstəlik ən çox 2-4 yaşlı uşaqlarda müşahidə olunur.Yüngül gedişli  hallarda əlamətlər 1 həftə ərzində aradan qalxır.Müalicə tələb olunduqda isə, həkimlər antibiotiklərdən istifadə edirlər. 

SİMPTOMLAR

Şigellyozun əlamətləri və simptomları  bakteriya ilə təmasdə olduqdan 1-2 gün ərzində üzə çıxır, amma inkişafı 1 həftəyə qədər davam edə bilir.Simptomlara aiddir:

• - İshal (çox vaxt qanlı və ya selikli)
• - Qarın nahiyəsində ağrılar və sancılar
• - Qızdırma

Bəzi insanlarda şigellayla təmasdan sonra əlamətlər üzə çıxmaya bilər, amma onların nəcisində bir neçə həftə şigella bakteriyaları yaşaya bilir.

SƏBƏBLƏR

Xəstəlik təsadüfən şigella bakteriyalarını udduqdan sonra meydana çıxır. Aşağıdakı hallarda bu baş verə bilər:

• - Ağıza toxunduqda.Şigellyozlu uşağın bezini dəyişdirdikdən sonra əllər yaxşıca yuyulmasa, insan özü özünü yoluxdura bilər.İnsandan insana birbaşa təmas yolu ilə yayılma xəstəliyin  ən ümumi yoludur.
• - Xarab olmuş qidalar yedikdə.Yoluxmuş şəxslərin istifadə etdiyi qida maddələrindən istifadə etdikdə yoluxma baş verə bilər.Qida məhsulları çirkab suların yaxınlığında becərilmiş olarsa, həmin məhsullarda şigellaların olması istisna edilmir.
• - Çirkli su içdikdə.Su mənbələri çirkab suların həmin mənbəyə axıdılmasından və ya yoluxmuş şəxsin həmin su mənbəyində üzməsindən dolayı çirklənə bilər. 

RİSK FAKTORLARI

• - Yeni yeriməyə başlayan uşaqlar.
• - Antisanitar ərazilərdə yaşayan və ya ora səyahət edən insanlarda.

AĞIRLAŞMALAR

Xəstəlik əsasən ağırlaşmadan aradan qalxır.Baxmayaraq ki, bağırsaqların funksiyalarını bərpa etməsi həftələr və aylarla çəkir.

Ağırlaşmalara aid ola bilər:

• - Dehidratasiya
• - Tutmalar
• - Rektal prolaps
• - Hemolitik-uremik sindrom
• - Reaktiv artritlər

DİAQNOZ

İshal və qanlı ishal bir çox xəstəliklərin əlaməti ola bilər.Diaqnozu təsdiqləmək üçün nəcisdən yaxma hazırlanır və labarator müayinə vasitəsilə ya bakteriya ya da onun toksinləri aşkarlanır.

MÜALİCƏ

Xəstəlik adətən 5-7 gün davam edir.İshal zamanı itirilşim mayenin bərpası lazım olan tək müalicə yoludur,əgər xəstəliyin gedişi yüngüldürsə.

Leporomid və ya atropin kimi ishal əleyhinə dərmanlardan yayınmaq lazımdır,əks halda xəstəlik daha da ağırlaşa bilər.

PROFİLAKTİKA

ÜST-in şigellyoz əleyhinə vaksin hazırlamaq üçün çox çalışmasına baxmayaraq, hələ ki uğur əldə olunmayıb.Xəstəliyin yayılmasının profilaktikası üçün əməl edilməlidir:

• - Əlləri tez-tez və yaxşıca yumaq
• - Uşaqlar əllərini yuyarkən onlara nəzarət etmək
• - Kirli bezləri dərhal zibilə atmaq
• - Bez dəyişdirilən ərazini dezinfeksiya etmək
• - Gölməçələrdən, göllərdən təmizlənməmiş su mənbələrindən su içməmək