Aniden ortaya çıkan kısa süreli pankreas yangısı akut pankreatit olarak adlandırılır. Rutin bir tedavi ve etkenin ortadan kaldırılmasıyla birkaç gün içinde iyileşme görülebilir. Uluslararası bir sınıflama ile hafif, orta ve şiddetli olarak üçe ayrılan akut pankreatitte, şiddetli kelimesi doku çürümesi (nekroz) anlamına gelir. Şiddetli pankreatitte, pek çok kişide tedavi sonrasında ciddi derecede kanama, enfeksiyon, kist ya da doku hasarı da görülebilir. Ağır seyreden durumlarda ise böbrek, kalp ya da akciğer gibi hayati organların da zarar görme riski yüksektir.
Akut Pankreatit Belirtileri Nelerdir?
Akut pankreatit hastaları, çoğunlukla ilk olarak dakikalar içerisinde birden gelen ya da birkaç saat içerisinde giderek şiddetlenen kuşak şeklinde karın ağrısının varlığından bahseder. Karnın üst kısmında hissedilen bu ağrı bazen sırta kadar yayılabilir. Bazen de ağrı, sırt üstü yatma ile artarak şiddetlenir. Hasta secde eder gibi öne eğildiğinde rahat oturabilir. Bunların dışında akut pankreatitin belirtileri arasında şunlar yer alır:
Mide bulantısı
Tuvalete çıkmakta ve gaz çıkarmakta zorlanma
Kusma
Gözün beyaz kısımlarında meydana gelen sararma
Dışkı renginde açılma ya da idrar renginde koyulaşma (sıklıkla safra akışının bozulduğu ve safranın oniki parmak barsağına ulaşamadığı pankreatitte görülür)
Yüksek ateş
Hipotansiyon (kan basıncı düşüklüğü)
Soğuk terleme
Göz kararması
Yüksek kalp atışı hızı
İştah kaybı
Akut Pankreatit Teşhisi
Akut pankreatit teşhisi, çeşitli görüntüleme yöntemleri, uzman hekim tarafından fiziksel muayene yapılması ya da bir takım görüntüleme ve laboratuvar testleri kullanılarak yapılır. Şiddetli karın ağrısıyla kendini gösteren akut pankreatit durumunda yapılan kan testlerinde pankreas enzimlerinin yüksek olduğu görülür.Bunun yanı sıra, manyetik rezonans görüntüleme (MR), ultrason ya da bilgisayarlı tomografi (BT) gibi taramalarda da safra kanalı, pankreatik kanal ile yangı belirtilerinin varlığına işaret eden bilgilere de ulaşılabilir. Öte yandan yapılan gaita testi ile gaitadaki yağ miktarının yüksek olup olmadığına da bakılmaktadır.
Akut Pankreatit Tedavi Yöntemleri
Akut pankreatitin tedavi yöntemleri, hastalığın hafif ya da şiddetli olup olmamasına göre değişiklik gösterir. Hafif seyreden akut pankreatitte tedavi sürecinin daha az riskli olduğu söylenebilir. Genellikle hafif seyreden pankreatit tedavi yöntemlerinin amacı böbrek fonksiyonlarının sağlıklı şekilde devam ettirilmesi ve iltihabın azaltılmasıdır. İzlenen tedavi prosedürleri şu şekilde sıralanabilir:Nazogastrik tüp: Fazla sıvı ve havanın çıkarılması, böylece mide bulantısı ile kusmayı önlemek için kullanılır.Dehidrasyonun önlenmesi: Pankreatit sonucu oluşabilecek dehidrasyon (sıvı kaybı), pankreatit komplikasyonlarıyla birlikte semptomlarının da daha kötüye gitmesine neden olabilir. Bu nedenle, mutlaka dehidrasyon riski önlenmelidir.Ağrı kesici ilaçlar: Hafif ve orta şiddetli pankreatit ağrılarında etkili olmaktadır.Akut pankreatitin şiddetli seyretmesi durumunda izlenecek olan tedavi prosedürleri daha farklıdır. Çünkü şiddetli akut pankreatit hipovolemik şoka sebep olabilir. Oluşan aşırı sıvı ve kan kaybı, kalbin yeterince kan pompalayamamasına neden olabilir. Bu da vücudun bazı bölümlerinin oksijensiz kalmasına sebep olur. Hayati risk taşıyan bu durumda uygulanabilecek tedavi yöntemleri ise şunlardır:Yoğun bakım ünitesinde tedavi: Uygulanan antibiyotik tedavisi sayesinde ölü dokularda meydana gelmesi muhtemel enfeksiyonun oluşması engellenir.Solunum yardımı: Solunum güçlüğü çeken hastanın nefes almasına yardımcı olmayı amaçlar.İntravenöz sıvı tedavisi: Oluşabilecek hipovolemik şokun önlenmesi ve hidrasyonun korunmasını sağlar.Beslenme tüpleri: Beslenme problemi yaşayan hastanın uygun şekilde beslenmesine yardımcı olur.Cerrahi operasyon: Bazı riskli durumlarda ölü dokuların cerrahi girişimle vücuttan çıkarılması gerekir.Safra kesesi taşlarının alınması: Akut pankreatitin safra kesesi taşından kaynaklandığı tespit edilirse, hastanın mevcut durumu düzeldikten sonra operasyon ya da endoskopik retrograd kolanjio-pankreatografi (ERCP) uygulanabilir. Safra kesesi taşları çıkarıldıktan sonra bireyin kolesterolünün düşürülmesi amacıyla özel bir diyet uygulaması gereklidir. Çünkü mevcut kolesterol durumu safra kesesi taşlarının büyümesine sebep olabilir.Alkol bağımlılığının tedavisi: Akut pankreatit oluşumunda rol oynayan en önemli sebeplerden biri de aşırı alkol tüketimidir. Kişinin alkol tüketimini sınırlandırması ya da tamamen bırakması, buna uygun bir tedavi programının hazırlanması ve bu programın harfi harfine uygulanması gerekmektedir.
https://www.medicana.com.tr/saglik-rehberi-detay/12032/pankreatit-nedir
