Bel soğukluğu ya da diğer adıyla gonore, hem kadınları hem de erkekleri etkileyen bakteriyel enfeksiyon hastalığıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında yer alan bel soğukluğu; özellikle rektum, boğaz, konjunktiva ve üretrayı etkiler. Kadınlarda bunlara ek olarak rahim ağzı (serviks), skene bezleri, vulva, tüplerin tutulumu da görülebilir.
Bel soğukluğu hastalığının nedeni, Neisseria gonorrhoeae olarak adlandırılan bir bakteri türüdür. Bu bakteri ile enfekte olmuş bir kişi, sağlıklı partnerine cinsel ilişki sırasında bakteriyi bulaştırabilir. Bakterinin ve hastalığın yayılımı bu şekilde gerçekleşir. Ayrıca Neisseria gonorrhoeae ile enfekte hamile kadınların bebekleri de doğum esnasında enfekte olabilir. Bu bebeklerde gonore, özellikle göz ile ilgili problemlere neden olabilir.
Bel soğukluğu hastalığına yakalanma açısından 25 yaşından küçük cinsel olarak aktif kadınlar ve partnerleri risk altındadır. Hastalık kapma riskini arttıran diğer durumlar:
Yeni bir partner ile cinsel temasın olması
Başka partneri olan kişilerle cinsel ilişkide bulunma
Birden fazla kişi ile cinsel ilişkide bulunma
Daha önce bel soğukluğu veya başka bir cinsel yolla bulaşan hastalık geçirme
olarak sıralanabilir.
Bel Soğukluğu Belirtileri Nelerdir?
Bel soğukluğu semptomları, bakteri vücuda alındıktan yaklaşık 2-14 arasında ortaya çıkar. Ancak bakteri ile enfekte olan kişilerin pek çoğunda hiçbir belirti gözlenmez. Belirti göstermeyen ancak bakteri ile enfekte kişiler için ‘asemptomatik taşıyıcı’ olarak tanımlanabilir. Semptom göstermemelerine rağmen, hastalığı partnerlerine bulaştırabilirler.
Erkeklerde Bel Soğukluğu ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?
Erkeklerde belirtilerin ortaya çıkması birkaç hafta sürebilir. Bazı erkeklerde hiçbir belirti görülmemekle beraber semptomu olan hastalar, bulaştan bir hafta sonra bazı değişiklikleri fark edebilir. Erkeklerde:
İdrar yaparken ağrı ya da yanma hissi
Penisten beyaz, sarı ya da yeşil renkte irin benzeri akıntı
Penis ucunda şişlik ve kızarıklık
Testislerde şişlik ve ağrı
Kadınlarda Bel Soğukluğu ile Beraber Görülen Belirtiler Nelerdir?
Kadınlarda bel soğukluğu belirtileri fark edilmeyebilir. Kadınlarda semptomlar, genellikle hafif seyreder ve diğer vajinal enfeksiyonların belirtileri ile benzerlik gösterir. Erkeklerde daha tipik bir klinik tablo oluşmasına neden olan bel soğukluğunu kadınlarda ayırt etmek daha zordur. Kadınlarda sık görülen gonore belirtileri:
Artmış vajinal pürülan akıntı
Ağrılı idrar yapma
Vulvada yanma ve kızarıklık
Ağrılı adet görme (dismenore
İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi
Adet dönemleri dışında vajinal kanama (örneğin cinsel ilişki sonrası vajinal kanama)
Cinsel ilişki sırasında ağrı
Karın alt bölgesinde ağrı
Bel soğukluğu her iki cinsiyette de genital organlar dışında diğer organlarda da belirtilere sebep olabilir. Bunlar:
Rektum: Kalın bağırsağın sonunda anüse yakın bölümün adı olan rektum, gonoreden etkilenebilir. Bel soğukluğu hastalığında anal bölgede kaşıntı, tuvalet kağıdında kan görülmesi ve bağırsak hareketleri sırasında zorlanma gibi belirtiler görülebilir.
Göz: Gonore; gözlerde ağrı, ışığa hassasiyet, bir ya da her iki gözden irinli akıntıya sebep olabilir.
Boğaz: Neisseria gonorrhoeae enfeksiyonu boğaz ağrısı ve lenf nodunda şişme gibi belirtilere yol açabilir.
Eklemler: Eklemlerde bakteriyel enfeksiyonun meydana gelmesi (septik artrit); eklemde şişlik ve kızarıklık, özellikle hareket edince artan eklem ağrısı gibi semptomların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Bel Soğukluğu Teşhisi Nasıl Konulur?
Bel soğukluğu tanısı koymada kullanılan çeşitli yöntemler vardır. Üretranın (idrarın dışarı atılmasını sağlayan organ) ve rahim ağzının enfekte olduğu durumlarda idrar testi tanıda kullanılabilir. İdrarda hastalığa sebep olan bakteri varlığının gösterilmesi ile tanı konulabilir. Teşhis için kullanılabilecek bir diğer yöntem, hastalığın görüldüğü dokulardan sürüntü alınmasıdır. Boğaz, rektum, vajina ya da üretradan alınan sürüntü örneği laboratuvarda incelenir. Mikroskop altında bakterinin görülmesi ile hastalık tanısı kesinleşir. Bu yöntem erkek hastalarda daha efektif bir tanı yöntemidir.
Gonore ile diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların görülme ihtimali fazladır. Bu nedenle doktor, bel soğukluğunun yanı sıra eşlik edebilecek diğer enfeksiyonlar açısından da çeşitli testleri isteyebilir.
Bel Soğukluğu Tedavisi Nasıldır?
Bel soğukluğu, bakteriyel enfeksiyon sonucu gelişen bir hastalık olduğundan antibiyotikler ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak yanlış ve gereksiz antibiyotik kullanımı nedeniyle, antibiyotik ilaçlara dirençli bakterilerin ortaya çıkışı tedaviyi zorlaştırmıştır.
Gonore sıklıkla Chlamydia trachomatis adlı bakterinin yol açtığı Klamidya enfeksiyonu ile birlikte görülür. Bu nedenle tedavi sırasında her ki bakteriye karşı etkili olan antibiyotikler kullanılır. Doktor tarafından verilen ilaç tedavisinin mutlaka tamamlanması gerekir. Belirtilerin geçmesi, hastanın kendini iyi hissetmesi gibi nedenlerle yarım kalan tedaviler; enfeksiyonun tam anlamıyla geçmemesine yol açabilir. İlaç tedavisi sonrası enfeksiyon bitse de hastalığa bağlı oluşan hasarlar kalıcı olabilir. Tedaviye rağmen belirtileri geçmeyen hastaların tekrar doktora başvurması gerekir.
Bel soğukluğu tedavisi olmuş kişiler, bakteri ile enfekte bir kişi ile cinsel temas sonucunda tekrar hastalanabilir.
Bel soğukluğu tanısı almış kişilerin yakın dönemde cinsel ilişkide bulunduğu partnerlerinin de hastalık açısından taranması gerekir. Partnerlerin muayene edilmesi, gonore açısından test yaptırması ve gerekli durumlarda tedavi olmaları gerekir.
Doğum sırasında annesinden bakteriyi almış olan bebeklerin tedavisi de yine antibiyotikler ile yapılır.
Bel Soğukluğu Komplikasyonları Nelerdir?
Tedavi edilmemiş bel soğukluğu:
Kadınlarda, rahim ve fallop tüplerine sıçrayarak pelvik inflamatuar hastalığı adı verilen bir rahatsızlığa neden olabilir. Pelvik inflamatuar hastalığı, fallop tüplerinde yara dokusunun oluşmasına yol açar. Bu hastalığa sahip kadınlarda hamilelikte sorunlar ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra bu hastalık kadınlarda kısırlığa sebep olabileceğinden acilen tedavi edilmelidir.
Erkeklerde, sperm gelişiminde rol oynayan epididimisin iltihaplanmasına (epididimit) yol açabilir. Epididimit erkeklerde kısırlığa neden olabilir.
Bakterinin kan dolaşımına girmesi ile vücudun herhangi bir yerinde enfeksiyon görülebilir. Kanda bakterinin görüldüğü durum (bakteriyemi), hayatı tehdit edebilecek ölçüde riskli bir olaydır.
Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından riski artırır. Örneğin AIDS hastalığa yol açan HIV adlı virüs ile enfekte olma riski gonore hastalığında daha fazladır.
Annesi enfekte bebeklerin doğum sırasında bakteriyi alması ile bebeklerde görme kaybı, alında yara ve enfeksiyon gibi problemler görülebilir.
Bel Soğukluğundan Nasıl Korunulur?
Hastalıktan korunmada cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak faydalı olacaktır. Monogami, burada hastalığın bulaşında oldukça etkilidir. Ayrıca cinsel partnerlerin sayısının sınırlandırılması da hastalığı kapmanın önüne geçebilir. Cinsel partnerlerin, cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından test yaptırması ve test sonuçlarını birbirleriyle paylaşması da daha güvenli ilişki kurulmasını sağlar. İdrar yaparken yanma, ağrı gibi cinsel yolla bulaşabilecek enfeksiyonların belirtilerini gösteren kişilerle cinsel temasta bulunulmaması önerilir. Bel soğukluğu geçiren bir kişinin semptomları bitene ve tedavisi tamamlanana kadar cinsel ilişkiden uzak durması gerekir.
Bel soğukluğu belirtileri gösteren ve hastalık şüphesi taşıyan kişilerin cinsel temastan kaçınması ve en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir. Erken tanı ve tedavi ile hastalığın neden olduğu komplikasyonlar önlenebilir. Bunun yanı sıra hastalığa neden olan bakterinin yayılması da engellenebilir.
Kaynak:https://www.anadolusaglik.org/blog/bel-soguklugu-gonore-nedir-nedenleri-belirtileri-ve-tedavisi
