Kateterle ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonları; periferik damardan (kol, bacak, böbrek, şah damarları) alınan en az bir pozitif kan kültürü, enfeksiyonun klinik bulguları (ateş, titreme ve / veya yüksek tansiyon) olan intravasküler kateterli bir hastada bakteriyemi / fungemi olarak tanımlanır ve bu enfeksiyonun kateter dışında belirgin bir kaynağı yoktur.
Kan dolaşımı enfeksiyonları, enfeksiyonun gelişmesinden 48 saat önce merkez hat kullanılmış ise bu kateter ile bağlantılı olarak görülür.
Enfeksiyonun başlangıcı ile kateterin kullanımının arasındaki zaman farkı 48 saatten fazla ise, enfeksiyonun kateterle ilişkili olduğunu söyleyebilmek için güçlü kanıtlar gerekir
Santral venöz kateterler, uzun süreli damar girişi sağlayabilmek için hem ayakta hem de yatarak tedavi gören hastalarda git gide daha fazla kullanılmaktadır. Bu kateterler cilt bütünlüğünü bozarak bakteri ve/veya fungi enfeksiyonlarına sebebiyet verirler. Enfeksiyon kan dolaşımına yayılabilir (bakteremi) ve hemodinamik (kan dolaşımsal) değişiklikler ve organ işlev bozukluğu (şiddetli sepsis) ölümle sonuçlanabilir.
Kateterle ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonlarının yaklaşık %90’ı santral venöz kateterlerde görülür.
Birçok mikroorganizma canlı ve cansız yüzeylere yapışır. Bu mikroorganizmaların bazıları kateter yüzeyine sıkıca bağlanır, biyofilm oluşturur ve antimikrobiyal müdahalelere karşı yüksek direnç gösterir. Biyofilm oluşumu ve kateterle ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonu arasında güçlü bir bağ söz konusudur. Biyofilmler, hastada kullanılan cihaza ve kullanım süresine bağlı olarak sadece bir türden oluşabileceği gibi birkaç türden de oluşabilir. Biyofilm, kateter yüzeyinde yapışkan bir tabaka oluşturur ve tarayıcı elektron mikroskobunda ya hücreleri yüzeye veya birbirlerine bağlayan iplikçikler şeklinde, ya da bulanık veya tanımsız bir malzeme olarak görülür.
Biyofilmlerin ayırt edici bir özelliği, hücreleri saran ve örten hücre dışı maddelerin, özellikle kompleks şekerlerin (polisakkaritler), bulunmasıdır. Bu hücreler biyofilm oluşturmak için değiştirilemez bir şekilde hücre dışı polisakkaritleri üretip birbirlerine eklediklerinde; büyüme hızı akış hızından, ortamda bulunan besin maddelerinin bileşiminden, antimikrobiyal ilaç yoğunluğundan ve ortam sıcaklığından etkilenir.
Kateterlerin kontaminasyonu dört şekilde gerçekleşir:
1) Kateterin takılacağı bölgedeki cilt organizmalarının, kateterin ucunda oluşan kolonileşme sonucu kutanöz kateter yoluna ve kateter yüzeyine göçü; ki bu, kısa dönem kateterler için en yaygın enfeksiyon bulaşma şeklidir;
2) Kateter veya kateter göbeğinin, el teması ya da kontamine sıvılar veya cihazlar tarafından doğrudan kirlenmesi;
3) Daha az yaygın olarak, kateterler kandaki bir başka enfeksiyon odağından tohumlanabilirler;
4) Nadir olarak, infüzyon bulaşması kateterle ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonuna yol açabilir.
Kateterler ve medikal cihazlar üzerindeki biyofilmler üç farklı mikroorganizma çeşidinden oluşabilir ve en yaygın olanları şunlardır:
Gram Pozitifler: Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis ve Streptococcus viridans
Gram Negatifler: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis ve Pseudomonas aeruginosa
Mayalar: Candida albicans
Göz kararı olarak, biyofilm oluşumu kateterizasyon işleminin süresine bağlıdır:
Kısa dönem kateterler (8-10 günden az): Dış yüzeyde faha büyük biyofilm oluşumu
Uzun dönem kateterler (30 günden fazla): Kateterin iç yüzeyinde daha fazla biyofilm oluşumu
Şunlardan herhangi biri olmalıdır: Kateter segmentinden veya periferik kandan izole edilmiş aynı organizmaya ait bir adet pozitif yarı kantitatif (segment başına 15’ten fazla koloni oluşturma birimi) veya kantitatif (segment başına 103’ten fazla koloni oluşturma birimi) kültür; Santral venöz kateter-periferik oranı 5:1 olan eş zamanlı kantitatif kan kültürleri; veya santral venöz kateter kültürüne karşı periferik kan kültürü pozitifliğinin değişken periyodu.
Kaynak: https://nefes.itu.edu.tr/Kateter-iliskili-kan-dolasimi-enfeksiyonu.html
