Transplantasyon prosedüründeki değişiklikler ve bu hastalar için etkili bakım stratejilerinin mevcudiyeti, allojenik hematopoietik kök hücre transplantasyonundan sonra enfeksiyöz komplikasyonların insidansında bir azalmaya yol açmıştır. Bu nedenle yüksek mortaliteye neden olan organizma türlerinde ve risk süresinde değişiklikler olmuştur. Bu enfeksiyonlara farklı mikroorganizmalar, bakteriler, virüsler ve mantarlar neden olabilir. Ancak enfeksiyon riski tahmin edilebilir ve uygun önleme stratejileri kullanılarak aşılabilir. Son araştırmalar, GVHD (Graft Versus Host Disease) hastalarında bakteriyel enfeksiyonlar için risk süresinin daha uzun olduğunu göstermiştir. Enfeksiyonları önlemek için hem önleme hem de aşılama stratejileri kullanılabilir. Bu özellikle solunum yolu enfeksiyonları için geçerlidir. Kök hücre naklinden sonra çok sayıda virüs enfeksiyona neden olabilir. Bunlar, herpes virüslerini (CMV ve varisella zoster) ve diğer solunum virüslerini (örn. grip ve adenovirüs) içerir. Bu enfeksiyonlar ciddi morbiditeye neden olabilir ve teşhis güçlüklerine neden olabilir. Ancak, artan izleme ve diğer önleyici tedbirler bu hastalıkların önlenmesinde etkili olabilir. Ayrıca mantarlar, özellikle Aspergillus türleri, mikozlar ve Pneumocystic jiroveci olmak üzere morbiditeye neden olabilir. Profilaktik önlemler, invaziv enfeksiyonu önlemek için başarıyla kullanılabilir.
EPİDEMİYOLOJİ ve risk faktörleri
Bazı önemli yenilikler arasında bakteriyel enfeksiyonların, HSV, SMV ve Candida enfeksiyonlarının erken tespiti ve önlenmesi için ilaçların uygulanması ve moleküler testlerin kullanılması yer alır. Şu anda, bu enfeksiyonları önlemek için büyük adımlar atılmıştır. Bunlar, kinolon antibiyotiklerin ve flukonazolün kullanımı gibi katı önleyici tedbirleri ve SMV'yi tanımlamak için moleküler yöntemlerin ve radyolojik yöntemlerin kullanımını içerir.
Mevcut stratejiler erken enfeksiyonların etkisini azaltsa da, sınırlı koruma yöntemleri ve transplantasyon yöntemlerindeki değişiklikler, transplantasyondan sonra enfeksiyonların gelişmesini mümkün kılmaktadır. İlaçların toksisitesi ve moleküler tarama yöntemlerindeki sınırlamalar, bu yöntemlerin ayaktan bakımda etkili bir şekilde uygulanmasına izin vermemektedir. Toksisiteyi azaltan ancak GVHD'nin süresini uzatan ajanların kullanımı, enfeksiyonun muhtemel epidemiyolojisini etkili bir şekilde değiştirmiştir, öyle ki riskler nakilden çok sonra bile belirgin hale gelmektedir. Buna bağlı olarak, kemik iliği yerine alternatif kök hücrelerin (örneğin: periferik kan) kullanılması da risk faktörlerinin daha sonra ortaya çıkmasına neden olur.
Bakteriyel enfeksiyonlar.
Büyük bir popülasyon üzerinde yapılan çalışmalar, bakteriyel enfeksiyonların spektrumunda değişiklikler olduğunu göstermiştir. Bu değişikliklere bir örnek, kan dolaşımı enfeksiyonlarının ana etkeni olan gram-negatif organizmaların gram-pozitif organizmalarla yer değiştirmesidir. Çalışmalar, transplantasyon yöntemlerindeki değişikliklerin bakteriyemi epidemiyolojisini nasıl etkilediğini belirleyememiştir.
Streptokok pnömonisi
Nakil sonrası dönemde en önemli risk faktörlerinden biri “pnömoni patojenlerinin” solunum yolu ile alınmasıdır. Zayıflamış antikor ve hücresel bağışıklık zamanlarında, S. pneumoniae gibi kapsül bakterileri hızlı zatürree veya menenjit gelişimine neden olabilir ve bu da ölüme yol açabilir. Trimetoprim-sülfametoksazol ve Pnömokok aşısı kullanılarak yapılan profilaksi, hastalığı önlemede kısmen etkili olabilir. M. D. Anderson Kanser Merkezi, 1989'dan 2005'e kadar S. pneumoniae'nin neden olduğu enfeksiyon vakalarını inceledi. Bu dönemde her 1000 transplantasyon hastasından 7'sinde enfeksiyon görüldü. Genellikle enfeksiyon geç (yaklaşık 443 gün sonra) ortaya çıkar ve kortikosteroid kullanımı riski artırmada rol oynar.
Antibiyotiğe dirençli bakteriler
Ölüm vakalarında gram-negatif ve gram-pozitif çoklu dirençli bakterilerin artan katılımı hakkında yeterli bilgi bulunmaktadır. Vankomisine dirençli enterokoklar (VRE), metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), pseudomonas aureginosa ve MR enterobacteria gibi organizmalar, farklı nakil merkezlerinde değişen derecelerde problem kaynağıdır. Bu organizmalar, endojen florası uzun süreli antibiyotik kullanımı ile değiştirilmiş bireyler tarafından HCT'den sonraki ilk günlerde gastrointestinal sistem yoluyla ve sonraki günlerde birçok farklı yoldan alınabilir.
Mikobakteriyel enfeksiyonlar
Mycobacterium tuberculosis ve atipik (hızlı ve yavaş hareket eden) mikobakteriler, özellikle zayıf P-hücre bağışıklığı olanlarda, HCT'den sonra morbiditenin ana nedenleridir. HCT'den sonra tüberküloz (TB) reaktivasyonu insidansı düşüktür, ancak bu yoğunluk endemikliğe ve HCT öncesi seropozitifliğe göre değişebilir. Bununla birlikte, birçok merkez, daha önce teşhis edilmemiş latent TB'nin ciddi sonuçlarını gözlemlemiştir. Malign kan hastalığı olanlarda gizli enfeksiyonları saptamak için kullanılan deri testinin duyarlılığının düşük olması nedeniyle, birçok araştırmacı, yüksek riskli bireylerde daha ileri HCT öncesi tarama tekniklerinin ve daha duyarlı testlerin (örn., IFN) kullanılmasını önermektedir. Gizli enfeksiyonun tanımlanması etkili tedaviye izin verir.
Viral enfeksiyonlar
HCT'den sonra enfeksiyona neden olan virüsler, doğası gereği gizli veya epizodik olarak sınıflandırılabilir. Savunma stratejilerini etkiledikleri için virüsleri patojenlerden ayırmak önemlidir. Seropozitif alıcılarda koruyucu tedavi ve önleyici tedbirlerin uygulanması latent herpesvirüsler ve varisella zosterin neden olduğu hastalıkların önlenmesinde rol oynar.
HSV ve VSV
HSV-1 ve HSV-2'nin yeniden aktivasyonu, HCT'den sonra erken ve geç gerçekleşebilir. Ancak allojenik HCT'den sonra asiklovir kullanımı enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır. Uzun süreli veya tekrarlayan asiklovir kullanımı sırasında akut T hücre eksikliği olan hastalarda asiklovir direnci bildirilmiştir, ancak bu yaygın değildir.
VZV, HCT sonrası geç dönemde yüksek mortalite oranına sahiptir ve bu risk hem dermatomal reaktivasyon hem de yayılmış hastalık durumlarında yüksektir. Akut potansiyel olarak ölümcül hastalıklar (örneğin, hepatit ve meningoensefalit), cilt lezyonları olmadan bile HCT'den çok sonra ortaya çıkabilir. Son çalışmalar, HCT alıcılarının, özellikle HCT'den 3 ay veya daha sonra meydana gelen GVHD nedeniyle, VZV reaktivasyonu riski altında olduğunu göstermektedir. En son verilere göre, uzun süreli asiklovir tedavisi, VZV'ye bağlı ölümleri etkili bir şekilde azaltmaktadır.
SMV enfeksiyonu popülasyonda yaygındır ve donör veya alıcının seropozitif olması normaldir. Virüsün yeniden aktif hale gelmesi, uygun önlemler alınmazsa organ hastalığına ve ölüme yol açar. Koruma stratejileri, gansiklovir profilaksisine ve virüsün saptanmasına (antijen PCR kullanarak) dayalı önleyici tedavinin hastalık riskini etkili bir şekilde azalttığını göstermiştir.
Yaygın adenovirüslerin neden olduğu akut hastalıklar, bozulmuş T hücre bağışıklığı ve GVHD ile ilişkilidir. Hastalık, ateş, ishal, hepatit ve döküntü varlığı nedeniyle GVHD'ye benzeyebilir. Bu hastalığın nasıl önleneceği belirsizliğini koruyor çünkü antiviraller yüksek aktiviteye sahip değiller.
