Solid organ transplantasyonu (SOT), organ yetmezliğinde son dönem hastalarının sağ kalım süresini ve hayat kalitesini arttıran bir tedavi yöntemidir. Günümüzde, dünyada yıllık 40 bin organ naklinin yapıldığı ve çoğu merkezde bir yıllık sağ kalım oranının %90’ın üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
Son zamanlarda kullanıma giren daha güçlü immünsupressif ilaçlarla bir yandan rejeksiyon sıklığını azalırken diğer yandan fırsatçı infeksiyonlar ve malign transformasyona olan yatkınlıkta artışa neden olmaktadırlar. Bu nedenle, organ reddinin önlenmesinden sonra, solid organ nakli yapılan hastalarda ana hedef gelişebilecek hayatı tehdit edici infeksiyonların önlenmesi ve aynı zamanda oluşacak infeksiyonların etkin bir biçimde tedavi edilmesi olmalıdır.
Organ nakli yapılan hastalarda infeksiyon gelişme riskini belirleyen faktörler
1. Cerrahi esnasında görülen teknik ve anatomik komplikasyonlar: Nakil sonrası ilk ayda gelişen bu komplikasyonlar infeksiyon gelişiminde önemli predispozan etki oluştururlar ve genellikle hastane kökenli patojenlerin neden olduğu infeksiyonlardır. Cerrahi alanda nekrotik doku artıkları, sıvı koleksiyonu ve invazif alet kullanılması mukokutanöz bariyerlerin fonksiyonlarını bozacaktır. Dolayısı ile karaciğer ve akciğer nakillerinde daha sık oranda olmak üzere böbrek ve kalp nakillerinden sonra da bu tür infeksiyonlar görülebilmektedir. Bu durumda ideal yaklaşım antibiyotik tedavisiyle birlikte sorunun cerrahi olarak düzeltilmesidir.
2. Hastaların bulunduğu ortamda maruz kaldığı mikroorganizmanın yoğunluğu (epidemiyolojik temas): Kendi içerisinde iç içe geçen dört kategoride ele alınabilir. Verici kaynaklı infeksiyonlar: Transplantasyon esnasında latent ya da tanımlanmamış aktif infeksiyonlar şeklinde olabilmektedir. Nakil öncesi belirlenememiş ya da yetersiz tedavi edilmiş bu infeksiyonlar; HBV, HCV, HIV, West Nile Virüs, LCMV (lymphocytic choriomeningitis virüs), Kuduz, Tüberküloz gibi latent veya aktif ya da Stafilokok, Pnömokok, Candida spp., Salmonella ve Escherichia coli gibi etkenlerle gelişen aktif dolaşım yolu infeksiyonları şeklinde olabilmektedir.
Alıcı kaynaklı tedavi edilmemiş infeksiyonlar: Tüberküloz, bazı parazitozlar (Strongyloides stercoralis), CMV, EBV, HSV, VZV, HIV ve bazı endemik mikozlar. Sağlık bakımıyla ilgili infeksiyonlar: MRSA, VRE, Candida, Aspergillus, Clostridium difficile ve çoklu dirençli gram negatif bakteri kolonizasyon ya da infeksiyonları. Transplantasyon sonrası erken dönemde bu etkenlerle pnömoni, üriner infeksiyon, cerrahi alan infeksiyonları ve kateter infeksiyonları gelişebilir. Toplum kökenli infeksiyonlar: İnfluenzae, Parainfluenzae, RSV, Adenovirus ve Metapneumovirus, Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma, Legionella, Listeria, Salmonella, Campylobacter jejuni, Aspergillus spp., Nocardia ve Cryptococcus neoformans gibi etkenlerle oluşan infeksiyonlar.
3. İmmünsupresyonun düzeyi: etkileyen faktörler -İmmünsupressif tedavinin dozu, uygulama süresi ve ardışık yapılan immünsupressif tedavile:
-Altta yatan otoimmün hastalıklar gibi immün sistem yetmezlik durumları.
-Deri ve mukoza bariyerlerinin bozulmasına neden olan kateter ve dren gibi cisimlerin varlığı ve kalma süreleri.
-Lökopeni varlığı ve süresi. -Metabolik bozukluklarının (diyabet, malnutrisyon, üremi ve sirozun eşlik ettiği alkolizm gibi) varlığı ve süresi.
-İmmünomodülatör virüslerle (CMV, EBV, HBV, HCV ve HIV vb.) oluşan infeksiyonlar
Kaynak: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2017069#:~:text=Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20bak%C4%B1m%C4%B1yla%20ilgili%20infeksiyonlar%3A%20MRSA,kateter%20infeksiyonlar%C4%B1%20geli%C5%9Febilir%20(4).
