Safra kesesinin görevi, safra adı verilen sindirim suyunu depolamaktır. Vücudun yağları parçalamak için safraya ihtiyacı olduğu esnada, safra kesesi safrayı ince bağırsağa bırakır. Ancak ince bağırsağa giden yol tıkandığı takdirde, safra hapsolur ve bu da safra kesenizin tahriş olmasına ve safra kesesi iltihabının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Kolesistitin en yaygın belirtileri bulantı ve kusmadır. Genellikle büyük porsiyonlu ya da aşırı yağlı bir yemeğin ardından ortaya çıkma eğilimindedir. Gösterdiği semptomlardan ötürü kolesistiti diğer sağlık problemleriyle karıştırmak olağandır. Ancak beraberinde karnınızda, sırtınızda veya sağ kürek kemiğinizin altında ağrı şikayetiniz mevcutsa safra kesesi iltihabından şüphelenmek gerekir.
Tedavi edilmediği takdirde çok tehlikeli bir hal alabilir ve uzun süreli sonuçları olur. En yaygın tedavi şekli, safra kesesinin alınmasıdır.
Nedenleri
Taş oluşumu ve devamında safra kesesi iltihabının oluşmasının en yaygın nedeni, safra taşlarının veya topaklarının ince bağırsağa giden yolu tıkamasıdır. En yaygın olmasına karşın tek neden değildir. Safra kesesi iltihabına şu durumlar sebebiyet verebilir:
Safra Taşları: Kolesistit vakalarının çoğu, safra kesesinde gelişen sert partiküllerin bir sonucudur. Safra taşları, safra kesesini terk ettiğinde safranın içinden geçtiği tüpün tıkanmasına sebep olabilir. Ve bu da safranın birikip, iltihaplanmanın oluşmasına neden olur.
Tümör: Ortaya çıkan bir tümör, safranın safra kesenizden düzgün bir şekilde boşalmasını önleyerek kolesistite neden olabilir.
Safra Kanalı Tıkanması: Safra kanallarının kıvrılması ya da yaralanması, kolesistite yol açabilir.
Enfeksiyon: AIDS ve bazı viral enfeksiyonlar safra kesesi iltihabını tetiklenmesine sebep olabilir.
Kan Damarı Sorunları: Çok şiddetli bir hastalık kan damarlarına zarar verebilir ve safra kesesine giden kan akışını sekteye uğratarak kolesistite yol açabilir.
Kolesistit aniden ortaya çıkabilir ve buna akut kolesistit denir. Uzun vadeli olduğunda ise kronik kolesistit adı verilir.
Safra Kesesi İltihabı Komplikasyonları
Safra, safra kesesinde birikerek kolesistite neden olursa, bu safranın enfekte olması manasına gelir.
Kolesistit tedavi edilemezse, safra kesesi dokusunun ölmesine sebep olabilir. Ve bu safra kesesinde yırtılmaya veya safra kesesinin patlamasına sebep olabilir. Yaşlılar, tedavi olmayı bekleyen kişiler ve şeker hastaları arasında en yaygın görülen komplikasyondur.
Safra kesenizde oluşan yırtık, safra kesesinin şişmesinden, enfeksiyondan veya doku ölümünden kaynaklanabilir.
Safra Kesesi İltihabı Önleme
Kolesistit oluşumu önlemek için;
Yavaş yavaş kilo verin. Çünkü hızlı kilo kaybı, safra taşının oluşma riskini artırabilir.
İdeal ve sizin için sağlıklı olan kilonuzu koruyun. Fazla kilolu olmak, safra taşı geliştirme olasılığınızı artırır. Sağlıklı bir kiloya ulaşmak adına aldığınız kalori miktarlarını azaltıp, fiziksel aktiviteleri artırmanız faydalı olacaktır.
Sağlıklı bir diyet programı seçin. Yağ oranı yüksek, lif oranı düşük diyetler safra taşının oluşma riskini artırabilir. Riski azaltmak adına meyve, sebze ve tam tahıllar yönünden zengin bir diyet programı seçmek doğru olacaktır.
Belirtiler
Safra kesesi itihabı (Kolesistit) belirtileri genellikle bir öğünden sonra ve özellikle büyük veya yağlı bir yemeğin ardından ortaya çıkma eğilimindedir. Karnın sağ üst veya orta kısmında şiddetli ve ani bir ağrı, sağ omuza veya sırta yayılan ağrı, dokunulduğunda karının üzerinde hissedilen hassasiyet, mide bulantısı, kusma, ateş, şişkinlik, sarı cilt ve gözler gibi belirtilerle kendini gösterir.
Safra kesesi itihabının (Kolesistitin) uzun süre devam etmesi veya iltihaptan dolayı tekrarlayan belirtilere neden olması kronik kolesistite dönüşmesi manasına gelmektedir
Endişe duyduğunuz belirtiler mevcutsa bir hekime görünmenizde fayda var. Karın ağrınız hareketsiz oturamayacak veya rahat edemeyecek kadar şiddetliyse, ivedilikle birinin sizi acil servise götürmesini sağlayın.
Tanı Yöntemleri
Teşhis için hekime gittiğinizde yaşadığınız durumu detaylandırın. Belirtilerinizin ne zaman başladığı, daha önce böyle hissedip hissetmediğiniz, ağrıların şiddeti, ağrılarınızın şiddetini artıran etkenler olup olmadığı gibi konularda hekime ayrıntılı bilgi vermeniz çok mühimdir.
Ardından hekiminiz safra kesesi iltihabını teşhis edebilmek adına kan testleri, görüntüleme testleri, safranın vücuttaki hareketini gösteren tarama testi yapılmasını isteyebilir.
Kan testleri: Doktorunuz, enfeksiyon belirtilerini aramak adına kan testi talep edebilir. Kan testiyle enfeksiyonunuz olup olmadığını ve karaciğerinizin olması gerektiği gibi çalışıp çalışmadığını teyit edebilir.
Görüntüleme testleri: Safra kesesinde ya da safra kanallarında, kolesistit ya da taş olup olmadığını görüntüleyebilmek adına abdominal ultrason, endoskopik ultrason veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması uygulanabilir.
Safranın vücuttaki seyirini gösteren tarama: Hepatobiliyer iminodiasetik (HIDA) taraması, safra kanallarında safranın ilerleyişinin görüntülenebilmesi için, safra üreten hücrelere radyoaktif boya enjekte edilmesiyle sağlanır.
Tedavi Yöntemleri
Kolesistit tanısının konmasının ardından, safra kesenizdeki iltihabı kontrol altında tutmak amacıyla hastanede kalınması gerekebilir. Tedavide çeşitli ilaç destekleri ve cerrahi yöntemler mevcuttur. Fakat hastalığın uzun vadedeki çözümü için safra kesesinin alınması önerilmektedir. Hastalık ne kadar erken dönem de fark edilirse, tedavisi de o ölçüde kolay olabilmektedir.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Tedavi Yöntemleri
Safra kesesini dinlendirmek: İltihaplı safra kesenizin dinlenebilmesi için ilk başta yemek yemenize ya da içmenize izin verilmeyebilir. İntravenöz sıvı desteği ile su kaybının önüne geçilir.
Antibiyotik tedavisi: Safra kesenize enfekte olmuş ise hekiminiz antibiyotik tedavisini önerecektir.
Ağrı kesici ilaçlar: Safra kesesindeki iltihap geçene kadar ağrılarınızı kontrol altına almaya yardımcı olur.
Taşları çıkarma prosedürü: Safra kanallarını tıkayan taşların çıkarılması için endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) adı verilen bir prosedür uygulanabilir.
Tedavi uygulamalarının ardından belirtilerin 2 ila 3 gün içerisinde azalması beklenir. Safra kesesi iltihabı genellikle tekerrür etmektedir. Bu durumda kalmamak adına safra kesesinin çıkarılması ameliyatı yapılabilmektedir.
Ameliyatın gerçekleşme zamanı, belirtilerin ciddiyetine ve ameliyat sırasında ve sonrasında oluşabilecek risklere bağlı olarak şekillenmelidir. Hafif vakalarda ameliyat hemen gerçekleşirken, ciddiyetini koruyan vakalarda öncelikle safra boşaltılıp semptomlar hafifletildikten sonra işleme başlanır.
Safra Kesesi Çıkarma Ameliyatı (Kolesistektomi)
Safra kesesi çıkarma ameliyatına kolesistektomi denir. Karında açılacak küçük kesi (laparoskopik kolesistektomi) yardımıyla yapılan küçük bir işlemdir ve yaklaşık olarak 1 saat sürer. Uzun bir kesi ile yapılan açık işlemlere nadiren gerek duyulmaktadır.
Ameliyat sonrası safra, safra kesesinde depolanmak yerine doğrudan karaciğerden ince bağırsağa akar. Vücudun bu düzene alışabilmesi adına 2-3 ay boyunca az yağlı bir beslenme programı benimsemesi gerekmektedir.
Normal bir şekilde yaşamak için safra kesesine ihtiyaç yoktur, o olmadan da sağlıklı bir şekilde hayatınızı idame ettirebilirsiniz.
Kaynak:https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/safra-kesesi-iltihabi-kolesistit/#tedavi-yontemleri
