Yanıklar, cilt elektrik akımı, dokuya zarar veren kimyasal maddeler, ısı (ateş veya kaynar su ve sıvılardan dolayı) veya radyasyona (güneş veya solaryumun kızılötesi ışınlarından ya da radyasyonlu tedavilerden dolayı) maruz kaldığında oluşur. Yanıklar, doku bozulmasının ciddiyetine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:
Birinci derece yanık: Yalnızca cildin epidermis denen üst katmanını etkiler. Ağrı ve kızarıklığa yol açar.
İkinci derece yanık: Derinin dermis denen ikinci katmanına iner. Ağrı, kızarıklık dışında akıntı oluşabilecek su kabarcıklarına neden olur.
Üçüncü derece yanık: Cildin iki katmanını etkilediği gibi deri altındaki kemik, kas ve tendonlara da zarar verebilir. Yanık bölgenin görünümü, rengi atmış, kömürleşmiş veya kösele gibi sertleşmiş olabilir. Ayrıca, sinir uçları zarar görmüş olduğu için genellikle yanık bölgede ağrı görülmez.
Yanıkların çoğu evde, iş yerinde veya motorlu araç kazaları sonucunda oluşur. Çocuklarda görülen yanıkların nedeni çoğunlukla kaynar sudan haşlanmadır. Yanıkların tümü (en önemsiz görünenleri bile) doğru tedavi uygulanmadığı takdirde istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Cilt, vücudun enfeksiyona karşı doğal kalkanıdır. Yanıklar bu kalkana zarar verir. Yanığa maruz kalan kişilerin enfeksiyona eğilimi yüksek olduğu için yanık tedavisi genellikle bir enfeksiyonu önlemek veya onu iyileştirmek yönünde olur.
Yanığa maruz kalmış kişiler çok çabuk enfeksiyon kaparlar. Ufak bir yanığın enfeksiyon kapıp kapmadığını anlamak zordur. Çünkü yanığın etrafındaki deri genellikle kızarık ve dokunulduğunda da sıcaktır. İki durum da enfeksiyon belirtisidir. Yanığın görüntüsünde bir değişiklik olursa veya kazazede fenalaşmaya başlarsa bir hekime danışmak şarttır. Olası yanık belirtileri:
Yanık bölgede veya yanığı çevreleyen deride renk değişikliği
Özellikle ödem durumunda morarma
Yanığın derinliğinde değişme (yanık aniden derinin alt katmanlarına inerse)
Yeşilimtrak akıntı, irin
Ateş
Enfeksiyon riskini azaltmak için (gümüş sülfadiyazin veya mafenid asetat içeren bir krem, gümüş nitrat veya povidon-iyot içeren bir solüsyon) gibi mikrop önleyici krem ve pomatlar kullanılır. Birinci derece yanıklarda polipeptit karışımı olan bacitracin içeren merhemler kullanılabilir.
Enfeksiyonu geçirmek için (oksasilin, mezlosilin ve gentamisin) gibi antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler enfeksiyon riskinin yüksek olduğu durumlarda da (örneğin, yanığın kapladığı alan genişse) verilir.
Ağır yanıklarda, (kodein takviyeli parasetamol, morfin veya meperidin) gibi reçeteli ağrı kesiciler kullanılır.
Kaynak: https://www.hemensaglik.com/makale/yanik-ve-tedavisi
