HEPATİT A

HEPATİT A
   HEPATİT A QARACİYƏRDƏ VİRUSUN SƏBƏB OLDUĞU İLTİHABLI BİR XƏSTƏLİKDİR.
             QARACİYƏR QİDALARI VƏ VİTAMİNLƏRİ DEPOLAYIR, QİDALARI HƏZM ETMƏYƏ KÖMƏK EDİR, İNFEKSİYALARIN QARŞISINI ALIR VƏ ZƏRƏRLİ MADDƏLƏRİN QANDAN TƏMİZLƏNMƏSİNƏ KÖMƏK EDİR.
HEPATİT A VİRUSLARI  HEPATİT A ADLI XƏSTƏLİYƏ SƏBƏB OLUR.
HEPATİT A VİRUSUNA YOLUXMA RİSKİ YÜKSƏK OLAN İNSANLAR:                          
– QEYRİ-QANUNİ NARKOTİK MADDƏ QƏBULU,
–  XƏSTƏLİYİ OLAN ŞƏXSLƏRLƏ BİRLİKDƏ YAŞAYAN İNSANLAR
– İNKİŞAF ETMƏKDƏ OLAN ÖLKƏLƏRƏ SƏYAHƏT EDƏN İNSANLAR DAXİLDİR.
HEPATİT A VİRUSLARI ÇİRKLƏNMİŞ NƏCİS VASİTƏSİLƏ, YOLUXMUŞ ŞƏXS TƏRƏFİNDƏN HAZIRLANMIŞ QİDALARLA, ÇİRKLƏNMİŞ SUYLA VƏ YOLUXMUŞ BİR ŞƏXSLƏ YAXIN ŞƏXSİ ƏLAQƏ (MƏSƏLƏN, TOXUNMA ƏLLƏRİ, CİNSİ) İLƏ SAĞLAM İNSANLARA YOLUXA BİLƏR.
ANCAQ ASQIRAQ, ÖSKÜRƏK, QUCAQLAŞMA (DƏRİ TƏMASI OLMADAN) VƏ YA YOLUXMUŞ ŞƏXSİN YANINDA OLMAQLA XƏSTƏLİK YOLUXMAMAQDADIR.
BƏZİ YOLUXMUŞ GƏNC ŞƏXSLƏRDƏ XƏSTƏLİK SİMPTOMLARI OLMAYA BİLƏR. DİGƏR İNFEKSİYALI ŞƏXSLƏRDƏ İSƏ HEPATİT A ZAMANI SİMPTOMLAR

QRİPƏBƏNZƏR SİMPTOMLARLA TƏZAHÜR EDİR

– ŞİŞKİNLİK,
-MƏDƏ NARAHATLIĞI,
-QIZDIRMA,
-İŞTAHANIN AZALMASI
– DİAREYA
-AÇIQ RƏNGLİ NƏCİS
ƏSAS SİMPTOMLAR:
-TÜND SARI SİDİK
– SARILIQ (SKLERA VƏ DƏRİ SARI RƏNGDƏ OLUR).
HEPATİT A-A  QAN TESTLƏRİ İLƏ DİAQNOZ QOYULUR
HEPATİT A BİR ÇOX XƏSTƏLƏRDƏ BİR NEÇƏ HƏFTƏDƏ MÜALİCƏ OLMADAN KEÇİR. ANCAQ HƏKİM SİMPTOMLARI AZALTMAQ MƏQSƏDİ İLƏ DƏRMANLAR DA TƏYİN EDƏ BİLƏR.
HEPATİT A PEYVƏNDİ XƏSTƏLİYƏ QARŞI QORUNMAĞA KÖMƏK EDƏ BİLİR.BU PEYVƏNDİN İKİ MƏRHƏLƏDƏ VURULMASI TƏLƏB OLUNUR, AMMA İLK PEYVƏNDDƏN SONRA BELƏ MÜDAFİƏ BAŞLANIR. PEYVƏNDLƏR DİGƏR HEPATİT VİRUSLARA QARŞI (B, C VƏ DİGƏR NÖVLƏR) TƏSİR GÖSTƏRMİR.YENİ MÜALİCƏ METODLARININ  TAPILMASI ÜÇÜN ARAŞDIRMALAR DAVAM EDİR.

            HEPATİT A NƏDİR?

        HEPATİT A QARACİYƏR XƏSTƏLİYİNƏ VƏ QARACİYƏRİN İLTİHABINA SƏBƏB OLAN BİR VİRUS VƏ YA İNFEKSİYADIR. VİRUSLAR XƏSTƏLİYƏ SƏBƏB OLA BİLƏR. MƏSƏLƏN, QRİPƏ BİR VİRUS SƏBƏB OLUR. İNSANLARDAN BİR-BİRİNƏ VİRUS KEÇƏ BİLƏR.İLTİHAB BƏDƏN TOXUMALARINDA ZƏDƏLƏNMƏ VƏ YA YOLUXMA ZAMANI MEYDANA GƏLİR,ORQANLARIN FƏALİYYƏTİNİ POZUR.

HEPATİT A KİMLƏRDƏ OLUR?

HƏR KƏSDƏ HEPATİT A-A RAST GƏLMƏK MÜMKÜNDÜR.ANCAQ DAHA ÇOX:
– İNKİŞAF ETMƏKDƏ OLAN ÖLKƏLƏRƏ SƏYAHƏT EDƏN İNSANLARDA
– AKTİV HEPATİT A İNFEKSİYASI OLAN BİR XƏSTƏ İLƏ BİRLİKDƏ YAŞAYAN İNSANLARDA
– QANUNSUZ DƏRMANLARDAN İSTİFADƏ EDƏN(BUNLARA İNYEKSİYA HALINDA OLMAYANLAR DA DAXİLDİR)İNSANLARDA
-XƏSTƏLİYƏ YOLUXMUŞ ŞƏXSLƏ QORUNMA OLMADAN CİNSİ ƏLAQƏDƏ OLAN VƏ S. İNSANLARDA RAST GƏLİNİR.
HEPATİT A VİRUSUNA YOLUXAN ŞƏXSLƏ ƏLAQƏ ZAMANI YOLUXMA HALLARI BAŞ VERƏ BİLİR. BU HALLARA    AİDDİR:
-XƏSTƏ BİR ŞƏXS TƏRƏFİNDƏN HAZIRLANMIŞ YEMƏYİ YEDİKDƏ
– TƏMİZ OLMAYAN SU İÇMƏK VƏ YA TƏMİZ OLMAYAN SUDA YUYULMUŞ ƏRZAQ MƏHSULLARI İLƏ QİDALANDIQDA
-AĞZINIZA XƏSTƏ ŞƏXSİN NƏCİSİ İLƏ HƏRHANSI YOLLA TƏMASDA OLAN ƏŞYA YA DA ƏL TOXUNDUQDA
-XƏSTƏ BİR ŞƏXSLƏ CİNSİ ƏLAQƏ MƏQSƏDİ VƏ YA ONA QULLUQ ETMƏK MƏQSƏDİ İLƏ YAXIN ƏLAQƏDƏ OLDUQDA
HEPATİT A YOLUXA BİLMƏZ:
– XƏSTƏ ŞƏXS ASQIRDIQDA YA DA ÖSKÜRDÜKDƏ
-YOLUXMUŞ ŞƏXSİN YANINDA OTURDUQDA
-YOLUXMUŞ BİR ŞƏXSİ QUCAQLADIQDA
-KÖRPƏ XƏSTƏLİKLƏ YOLUXMUŞ ANANIN SÜDÜ İLƏ QİDALANDIQDA.
HEPATİT A SİMPTOMLARI HANSILARDIR?
         ÇOX XƏSTƏDƏ HEPATİT A SİMPTOMLARI YOXDUR.AMMA HEPATİT A ZAMANI BU SİMPTOMLAR BAŞ VERƏ BİLİR:
– YORĞUNLUQ HİSSİ
-ƏZƏLƏ AĞRISI
-MƏDƏ AĞRISI
-QIZDIRMA
-İŞTAHIN İTMƏSİ
-İSHAL
-TÜND SARI SİDİK
-AÇIQ RƏNGLİ NƏCİS
-SARI SKLERA VƏ DƏRİ
         HEPATİT A SİMPTOMLARI VİRUSLA TƏMASDA OLDUQDAN 2 -7 HƏFTƏ SONRA BAŞLAYA BİLƏR. 6 YAŞDAN KİÇİK UŞAQLARDA SİMPTOMLARA RAST GƏLİNMİR. YENİYETMƏ YAŞLARINDA VƏ YAŞLILARDA İSƏ TEZ-TEZ YUMŞAQ, QRİP ƏLAMƏTLƏRİ YARANIR. SİMPTOMLARA RAST GƏLİNDİKDƏ XƏSTƏ DƏRHAL HƏKİMƏ MÜRACİƏT ETMƏLİDİR.

                                       HEPATİT A DİAQNOZU

•       HEPATİT A OLDUQDA BUNU QAN TESTİ İLƏ MÜƏYYƏN ETMƏK MÜMKÜN OLUR. QAN TESTLƏRİ XƏSTƏXANA VƏ
  YA POLİKLİNİKALARDA APARILIR.QAN NÜMUNƏSİ XƏSTƏNİN VENASINDAN GÖTÜRÜLÜR VƏ HEPATİTA TESTİ ÜÇÜN LABAROTORİYAYA GÖNDƏRİLİR.

• HEPATİT A NECƏ MÜALİCƏ OLUNUR?

•       HEPATİT A BƏZƏN MÜALİCƏ OLUNMADAN BİR NEÇƏ HƏFTƏ ƏRZİNDƏ KEÇİB GEDİR. ANCAQ BƏZİ HALLARDA 6 AYA QƏDƏR SİMPTOMLAR DAVAM EDƏ BİLİR. HƏKİM SİMPTOMLARI ARADAN QALDIRMAQ ÜÇÜN DƏRMANLAR TƏKLİF EDƏ BİLƏR.XƏSTƏLİYİ ÖZBAŞINA,YÜKSƏK DOZADA DƏRMANLARLA MÜALİCƏ ETMƏDƏN ÖNCƏ HƏKİMDƏN MƏSLƏHƏT ALMAQ VACİBDİR.
  HƏKİM XƏSTƏLİYİN TAMAMİLƏ SAĞALDIĞINDAN ƏMİN OLMAQ ÜÇÜN MÜTƏMADİ OLARAQ XƏSTƏNİ YOXLAMALIDIR. 6 AYDAN SONRA SİMPTOMLAR YENƏ DƏ DAVAM EDƏRSƏ,YENİDƏN HƏKİMƏ MÜRACİƏT ETMƏK LAZIMDIR.
  HEPATİT A KEÇİRMİŞ İNSANLARDA BƏDƏN HEPATİT A-A QARŞI İMMUNİTET QAZANSA DA DİGƏR NÖV HV İLƏ YENİDƏN YOLUXA BİLƏR.  
       HANSI YOLLARLA HEPATİT A-A YOLUXMAYA BİLƏRİK
       -HEPATİT A İLƏ YOLUXDUQDA
       -PEYVƏNDLƏR.
  HEPATİT A PEYVƏNDİ İKİ MƏRHƏLƏDƏ BƏDƏNƏ YERİDİLİR. İKİNCİ PEYVƏND İLKİNDƏN 6 – 12 AYA SONRA YERİDİLİR. HEPATİT A-DAN TAM QORUNMAQ ÜÇÜN BU PEYVƏNDLƏRDƏN İKİSİNİNDƏ OLUNMASI ŞƏRTDİR.BÜTÜN UŞAQLAR 12-23 AYLARINDA PEYVƏND OLUNMALIDIR.HEPATİT A RİSKİ OLAN VƏ XRONİKİ QARACİYƏR XƏSTƏLİYİNDƏN ƏZİYƏT ÇƏKƏN  İNSANLAR DA PEYVƏND OLUNMALIDIR.
  HEPATİT A-NİN YAYILDIĞI ÖLKƏLƏRƏ SƏYAHƏT EDİRSİNİZSƏ( MEKSİKA DA DAXİL OLMAQLA) ÇALIŞIN Kİ,GETMƏZDƏN ÖNCƏ BU PEYVƏNDLƏR OLUNSUN. SƏYAHƏTDƏN ƏVVƏL BUNUN ÜÇÜN VAXTINIZ YOXDURSA BELƏ,TEZ BİR ZAMANDA PEYVƏND OLUNMAĞA ÇALIŞIN. ÇOX İNSAN BİRİNCİ PEYVƏNDDƏN 2 HƏFTƏ SONRA MÜDAFİƏ QAZANA BİLİR.
                ƏGƏR SİZ DƏ ÖZÜNÜZÜ VƏ BAŞQALARINI HEPATİT A-DƏN QORUMAQ İSTƏYİRSİNİZSƏ:
  – HƏMİŞƏ TUALETDƏN İSTİFADƏ ETDİKDƏN VƏ YA YEMƏK YEDİKDƏN SONRA VƏ YA ƏVVƏL ƏLLƏRİNİZİ İSTİ SU İLƏ SABUNLA YUYUN.
  –  İNKİŞAFDAN QALMIŞ BİR ÖLKƏDƏ OLDUĞUNUZDA, İÇMƏK ÜÇÜN ŞÜŞƏDƏKİ SULARDAN İSTİFADƏ EDİN, MEYVƏ VƏ TƏRƏVƏZLƏRİ TƏMİZ YUYUN.
  -ƏGƏR SİZDƏ HEPATİT A ARTIQ VARSA, HƏKİMİNİZƏ VƏ YA DİŞ HƏKİMİNİZƏ ƏVVƏLCƏDƏN XƏBƏR VERİN.
  HEPATİT A VİRUSUNA MƏRUZ QALDIĞIMI DÜŞÜNDÜKDƏ NƏ ETMƏLİYƏM?
  ƏGƏR HEPATİT A VİRUSU İLƏ KONTAKTDA OLDUĞUNUZU DÜŞÜNÜRSÜNÜZSƏ DƏRHAL HƏKİMƏ MÜRACİƏT EDİN. HEPATİT A PEYVƏNDİ VƏ YA HEPATİT A İG HEPATİT A VİRUSU İLƏ TƏMASDAN QISA MÜDDƏT SONRA QƏBUL EDİLDİKDƏ SİZİ XƏSTƏLİKDƏN QORUYA BİLƏR.
  YEMƏK, PƏHRİZ VƏ QİDALANMA
             ƏGƏR SİZDƏ HEPATİT A VARSA, SAĞLAM  DİETİK YEMƏK DƏ DAXİL OLMAQLA, ÖZÜNÜZƏ XÜSUSİ DİQQƏT TƏLƏB EDƏN QAYĞI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN İŞLƏR GÖRMƏLİSİNİZ.MƏS. QARACİYƏRƏ ZƏRƏR VERƏ BİLƏN SPİRTLİ İÇKİLƏR İÇMƏYİN. VİTAMİNLƏR VƏ DİGƏR ƏLAVƏLƏR ALMADAN ƏVVƏL HƏKİMİNİZLƏ DANIŞIN.